Dokumenty programowe - PFRON

Tytuł Programu

Program „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością

Zakres ogólny

Paragraf 1. Cel Programu

Celem Programu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością, zwanego dalej „Programem”, jest wzrost niezależności beneficjentów oraz ułatwienie im aktywności społecznej lub zawodowej poprzez zapewnienie dostępu do korzystania z samochodu osobowego.

Paragraf 2. Definicje

Ilekroć w niniejszym dokumencie mowa jest o:

1. adresacie – należy przez to rozumieć osoby z niepełnosprawnością uniemożliwiającą poruszanie się bez użycia wózka inwalidzkiego, spełniające warunki, o których mowa w par. 8 Programu;
2. beneficjencie – należy przez to rozumieć adresata Programu, który uzyskał dofinansowanie;
3. dofinansowaniu – należy przez to rozumieć pomoc finansową ze środków PFRON, o której mowa w par. 10 Programu, udzieloną przez Oddział PFRON;
4. dostosowaniu samochodu osobowego – należy przez to rozumieć techniczne przystosowanie samochodu osobowego do indywidualnych potrzeb kierowcy lub pasażera z niepełnosprawnością uniemożliwiającą poruszanie się bez użycia wózka inwalidzkiego w sposób, który umożliwia zajęcie miejsca kierowcy lub pasażera bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego;
5. dostosowanym samochodzie osobowym – należy przez to rozumieć pojazd, w którym dokonano technicznych dostosowań pod kątem indywidualnych potrzeb kierowcy lub pasażera z niepełnosprawnością uniemożliwiającą poruszanie się bez użycia wózka inwalidzkiego w sposób, który umożliwia zajęcie miejsca kierowcy lub pasażera bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego z zastrzeżeniem, że w przypadku złożenia oświadczenia, o którym mowa w paragrafie 9 ust. 5 techniczne dostosowanie musi umożliwiać jednoczesną podróż liczbie osób wskazanych w tym oświadczeniu;
6. PFRON – należy przez to rozumieć Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;
7. pojeździe – należy przez to rozumieć samochód osobowy według art. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym;
8. wnioskodawcy – należy przez to rozumieć adresata Programu lub jego opiekuna prawnego wnioskującego o dofinansowanie;
9. wskaźniku osiągnięcia celu – należy przez to rozumieć ocenę jakości, skuteczności i efektywności Programu.

Paragraf 3. Wskaźnik osiągnięcia celu Programu

Liczba osób z niepełnosprawnością uniemożliwiającą poruszanie się bez użycia wózka inwalidzkiego, którym zapewniono dostosowany samochód osobowy: co najmniej 1000 osób.

Paragraf 4. Budżet Programu

Wysokość środków finansowych PFRON na realizację programu ustalana jest corocznie w planie finansowym PFRON.

Paragraf 5. Okres wdrażania

Program realizowany jest od dnia jego zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą PFRON. Termin zakończenia realizacji programu określi Rada Nadzorcza PFRON.

Paragraf 6. Terminy i sposób składania wniosków

1. W każdym roku realizacji Programu przeprowadzane są dwie tury naboru wniosków:
   
   1. tura pierwsza: od pierwszego dnia roboczego po ostatnim dniu lutego tego roku od godziny 10:00 do 31 marca tego roku do godziny 23:59,
   2. tura druga: od pierwszego dnia roboczego po ostatnim dniu lipca tego roku od godziny 10:00 do 31 sierpnia tego roku do godziny 23:59.
2. Sposób składania wniosków i ich rozpatrywanie określone są w załączniku do Programu, przy czym wnioski nierozpatrzone pozytywnie w turze wcześniejszej lub, które nie uzyskały dofinansowania ze względu na wyczerpanie środków w danej turze mogą być składane ponownie w kolejnej turze.
3. Zarząd PFRON dokonuje podziału wysokości środków na realizację Programu w poszczególnych turach oraz ich podziału na poszczególne oddziały PFRON.

Paragraf 7. Podstawa prawna Programu

Podstawą prawną uruchomienia i realizacji Programu jest art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Zakres szczegółowy

Paragraf 8. Beneficjenci

1. Beneficjentem może być osoba z niepełnosprawnością, która spełnia następujące warunki:
   1. jest osobą, która nie może poruszać się bez użycia wózka inwalidzkiego i legitymuje się ważnym:
      
      1. orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji albo
      2. orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
      3. orzeczeniem, o którym mowa w art. 5 pkt 1, 1a albo art. 62 ust. 2 pkt 1 albo ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – traktowanym na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
   2. oświadczy, że nie dokona zbycia pojazdu dofinansowanego ze środków Programu, przez okres co najmniej 60 miesięcy od dnia otrzymania dofinansowania,
   3. nie została umieszczona w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich.
2. Konieczność stosowania wózka inwalidzkiego musi być poświadczona zgodnie z wymogami zawartymi w załączniku do Programu.
3. W przypadku, gdy wniosek dotyczy zakupu pojazdu dostosowanego do potrzeb kierowcy poruszającego się na wózku inwalidzkim, do wniosku dołącza się również cyfrowe odwzorowanie prawa jazdy kategorii B.

Paragraf 9. Zasady przyznawania dofinansowania

1. Zarząd PFRON ogłasza, przed rozpoczęciem naboru w danej turze, wysokość środków do rozdysponowania w tej turze oraz ich podział na poszczególne oddziały PFRON.
2. Po upływie terminu składania wniosków w danej turze naboru wniosków, w każdym oddziale PFRON tworzy się listę rankingową złożonych wniosków ułożoną wg sumy liczby punktów za spełnianie poszczególnych kryteriów:
   1. wieku osoby niepełnosprawnej do 65 roku życia - 1 punkt;
   2. wieku osoby niepełnosprawnej od 4 roku życia - 1 punkt;
   3. liczby osób niepełnosprawnych spełniających warunki udziału w programie we wspólnym gospodarstwie domowym - 1 punkt.
3. W przypadku gdy więcej niż jeden wniosek uzyska taką samą liczbę punktów wnioski z taką samą liczbą punktów szereguje się na liście rankingowej wg czasu (daty, godziny i minuty) ich złożenia przyjmując, że wnioski złożone bliżej terminu rozpoczęcia naboru w danej turze umieszcza się w pierwszej kolejności.
4. Kryterium, o którym mowa w ust. 2 lit a uznaje się za spełnione dla Beneficjentów w wieku powyżej 65 roku życia, jeżeli są aktywni zawodowo.
5. Kryterium, o którym mowa w ust. 2 lit c Beneficjent potwierdza składając oświadczenie o liczbie osób niepełnosprawnych spełniających warunki udziału w programie we wspólnym gospodarstwie domowym.
6. Warunek, o którym mowa w ust. 4 Beneficjent potwierdza składając oświadczenie o zatrudnieniu na okres nie krótszy niż 12 miesięcy, które rozpoczęło się, co najmniej na sześć miesięcy przed złożeniem wniosku albo o prowadzeniu działalności gospodarczej, co najmniej przez sześć miesięcy przed złożeniem wniosku. Beneficjent nie może, w okresie, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, odpowiednio, przebywać na urlopie bezpłatnym albo zawiesić działalności gospodarczej.
7. Dofinansowanie przyznawane jest, po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku zgodnie z paragrafem 6 ust. 2 Programu, wg kolejności z listy rankingowej do wyczerpania puli środków w dyspozycji, na podstawie ust. 1, danego oddziału PFRON.”;

Paragraf 10. Formy i warunki udzielenia dofinansowania

Beneficjent Programu przez 72 miesiące od dnia uzyskania dofinansowania nie może otrzymać dofinansowania z PFRON na zakup dostosowanego samochodu osobowego.

1. Dofinansowanie dotyczy części kosztów zakupu dostosowanego samochodu osobowego.
2. Dofinansowanie może być przeznaczone na zakup nowego dostosowanego samochodu osobowego lub używanego dostosowanego samochodu osobowego, przy czym dofinansowanie zakupu samochodu używanego możliwe jest po spełnieniu następujących warunków:
   1. data pierwszej rejestracji pojazdu, którego zakup ma być dofinansowany nie może być wcześniejsza niż 72 miesiące przed datą podpisania umowy na dofinansowanie. Nie ma znaczenia czy podczas pierwszej rejestracji pojazd został określony jako dostosowany;
   2. dostosowany samochód osobowy będzie zakupiony od podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, której przedmiotem jest handel hurtowy i detaliczny samochodami osobowymi, naprawa samochodów osobowych (dział: 45 Polskiej Klasyfikacji Działalności), potwierdzony wpisem do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON lub tożsamych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie Unii Europejskiej;
   3. dostosowany samochód osobowy, na dzień jego odbioru czyli na dzień wystawienia faktury o płatność końcową będzie dopuszczony do ruchu drogowego zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
3. Dostosowany samochód osobowy, którego zakup dofinansowano ze środków Programu:
   1. w przypadku dostosowanych samochodów osobowych do potrzeb kierowcy poruszającego się na wózku inwalidzkim – musi umożliwić zajęcie miejsca kierowcy oraz możliwość samodzielnego prowadzenia pojazdu bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego na fotel kierowcy. Wprowadzone dostosowania muszą mieć charakter indywidualny, uwzględniający możliwości beneficjenta;
   2. w przypadku dostosowanych samochodów osobowych do potrzeb pasażera poruszającego się na wózku inwalidzkim – musi umożliwić podróż osoby z niepełnosprawnością na wózku inwalidzkim bez konieczności przesiadania się z wózka inwalidzkiego na fotel pasażera.
4. Wysokość dofinansowania, o którym mowa w par. 10. ust. 1 Programu ma charakter degresywny i uzależniona jest od ceny zakupu dostosowanego samochodu osobowego.
5. Progi cenowe zakupu dostosowanego samochodu osobowego są dofinansowywane kumulatywnie w następującej wysokości:
   1. dla samochodów dostosowanych do ich prowadzenia przez osobę niepełnosprawną, o których mowa w par. 10 ust. 3 pkt 1 Programu:
      1. do kwoty 150.000,00 zł - 80%,
      2. nadwyżka ponad kwotę 150.000,00 zł do kwoty 250.000,00 zł - 50%,
      3. nadwyżka ponad kwotę 250.000,00 zł do kwoty 300.000,00 zł - 30%,
      4. nadwyżka ponad kwotę 300.000,00 zł - 0%;
   2. dla samochodów dostosowanych do podróży osoby z niepełnosprawnością jako pasażera, o których mowa w par. 10 ust. 3 pkt 2 Programu:
      1. do kwoty 130.000,00 zł - 85%,
      2. nadwyżka ponad kwotę 130.000,00 zł do kwoty 200.000,00 zł - 50%,
      3. nadwyżka ponad kwotę 200.000,00 zł do kwoty 230.000,00 zł - 30%,
      4. nadwyżka ponad kwotę 230.000,00 zł - 0%.

6. Umowa na dofinasowanie zostanie podpisana po złożeniu przez beneficjenta oświadczenia o użytkowaniu pojazdu przez okres nie krótszy niż 60 miesięcy od daty otrzymania dofinansowania.
7. Jeżeli beneficjent dokona zbycia przedmiotu umowy na dofinansowanie przed upływem 60 miesięcy, o których mowa w par. 10 ust. 6 Programu, zobowiązany jest do zwrotu całości albo części dofinansowania według następujących wytycznych:
   1. od 1 do 12 miesiąca włącznie od daty zakupu – zwrot 100% dofinansowania;
   2. od 13 do 24 miesiąca włącznie od daty zakupu – zwrot 80% dofinansowania;
   3. od 25 do 36 miesiąca włącznie od daty zakupu – zwrot 60% dofinansowania;
   4. od 37 do 48 miesiąca włącznie od daty zakupu – zwrot 40% dofinansowania;
   5. od 49 do 60 miesiąca włącznie od daty zakupu – zwrot 20% dofinansowania.

8. W przypadku śmierci beneficjenta zapisy z par. 10 ust. 7 Programu nie będą stosowane.
9. W okresie 60 miesięcy, o których mowa w par. 10 ust. 6 Programu, beneficjent jest zobowiązany do składania co 12 miesięcy oświadczenia o użytkowaniu samochodu zgodnie z celem Programu.
10. PFRON w okresie 60 miesięcy od podpisania umowy na dofinansowanie może przeprowadzać kontrolę, której celem będzie weryfikacja spełniania warunków Programu oraz zgodności ze stanem faktycznym oświadczeń złożonych przez Beneficjenta.
11. Dofinansowaniem mogą być objęte tylko te samochody, na które kupujący otrzyma gwarancję:
    1. na okres co najmniej 12 miesięcy od daty zakupu, w przypadku samochodu używanego;
    2. na okres co najmniej 24 miesięcy od daty zakupu, w przypadku samochodu nowego.

12. Dofinansowanie może być wypłacone wyłącznie bezpośrednio na rachunek bankowy podmiotu realizującego umowę sprzedaży.
13. Wypłata dofinansowania może być zrealizowana na dwa sposoby:
    1. w jednej płatności, po przedstawieniu faktury końcowej wraz z protokołem odbioru samochodu;
    2. w dwóch ratach i nie więcej niż 50% wysokości dofinansowania, przy czym pierwsza płatność jest wypłacana na podstawie ważnej umowy sprzedaży oraz faktury częściowej, przedstawionej we właściwym Oddziale PFRON, po zawarciu umowy na dofinansowanie, a druga na podstawie faktury końcowej.

14. W przypadku wykrycia w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 10 niespełniania warunków Programu lub niezgodności oświadczeń ze stanem faktycznym Beneficjent zobowiązany jest do zwrotu przyznanego dofinansowania.

Paragraf 11. Postanowienia dodatkowe

Beneficjent Programu przez 72 miesiące od dnia uzyskania dofinansowania nie może otrzymać dofinansowania z PFRON na zakup dostosowanego samochodu osobowego.

Sposób składania i rozpatrywania wniosków

1. Składanie wniosków odbywa się wyłącznie w formie elektronicznej:
   1. przez teletransmisję danych;
   2. w Oddziale PFRON przy pomocy pracownika Oddziału.
2. System składania wniosków spełnia kryteria dostępności zgodnie ze standardami WCAG 2.1 i w szczególności umożliwia samodzielne wypełnienie całości wniosku dla osób korzystających z technologii wspomagających.
3. Wnioski nieprawidłowo wypełnione lub nie posiadające wymaganych zgód i oświadczeń nie będą przyjęte przez system.
4. Potwierdzeniem złożenia prawidłowo wypełnionego wniosku jest wysłanie przez system potwierdzenia przyjęcia wniosku na wskazany we wniosku adres e-mail.
5. W celu złożenia wniosku wnioskodawca musi dysponować kwalifikowanym podpisem lub profilem zaufanym.
6. Wniosek obejmuje w szczególności:
   1. wybór rodzaju dofinansowania: dofinansowanie zakupu dostosowanego samochodu osobowego dla kierowcy lub dofinansowanie zakupu dostosowanego samochodu osobowego dla pasażera;
   2. przewidywaną cenę zakupu dostosowanego samochodu osobowego;
   3. odwzorowanie cyfrowe ważnego orzeczenia o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji albo orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia, o którym mowa w art. 5 pkt 1, 1a albo art. 62 ust. 2 pkt 1 albo ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – traktowanego na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
   4. oświadczenie o tym, że wnioskodawca lub osoba niepełnosprawna, której opiekunem prawnym jest wnioskodawca, nie jest w stanie w żadnej sytuacji i na żadnym dystansie przemieszczać się bez użycia wózka inwalidzkiego oraz że nie jest w stanie samodzielnie przesiąść się z wózka inwalidzkiego na siedzenie samochodu, co dodatkowo potwierdza lekarz specjalista ortopedii, rehabilitacji lub neurologii na druku formularza dołączonego do wniosku;
   5. w przypadku składania wniosku o dofinansowanie zakupu dostosowanego samochodu do potrzeb kierowcy poruszającego się na wózku inwalidzkim – potwierdzenie, że beneficjent posiada ważne prawo jazdy kategorii B;
   6. oświadczenie, że wnioskodawca nie dokona zbycia dostosowanego samochodu osobowego dofinansowanego ze środków Programu przez okres co najmniej 60 miesięcy od dnia otrzymania dofinansowania oraz, że będzie go używał zgodnie z celem Programu. Wzór oświadczenia stanowi integralną część wniosku;
   7. oświadczenie o liczbie osób niepełnosprawnych spełniających warunki udziału w programie we wspólnym gospodarstwie domowym;
   8. oświadczenie o zatrudnieniu na okres nie krótszy niż 12 miesięcy, które rozpoczęło się, co najmniej na sześć miesięcy przed złożeniem wniosku albo o prowadzeniu działalności gospodarczej, co najmniej na sześć miesięcy przed złożeniem wniosku;
   9. oświadczeniu o spełnianiu warunku, o którym mowa w paragrafie 8 ust. 1 pkt 3 Programu.
7. Oddział PFRON informuje wnioskodawcę, w formie elektronicznej, o pozytywnym lub negatywnym rozpatrzeniu wniosku, wraz z uzasadnieniem, w terminie 45 dni od daty zakończenia naboru.
   
   1. W przypadku wątpliwości co do spełniania przez wnioskodawcę kryteriów programu, Dyrektor Oddziału PFRON podejmuje czynności, których celem jest weryfikacja informacji zawartych we wniosku. Weryfikacja może polegać w szczególności na:
      
      1. wywiadzie  bezpośrednim,
      2. zażądaniu uzyskania opinii od specjalisty współpracującego z PFRON,
      3. zażądaniu przedstawienia dokumentacji medycznej oraz jej analizie przez specjalistę współpracującego z PFRON,
      4. zażądaniu przedstawienia dokumentów potwierdzających treść oświadczeń.
   2. Jeśli wnioskodawca wezwany do weryfikacji informacji zwartych we wniosku odmówi podjęcia wskazanych czynności, Dyrektor Oddziału PFRON podejmuje decyzję o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia.
8. Wraz z decyzją pozytywną Oddział PFRON przekazuje drogą elektroniczną przygotowany do podpisu dokument umowy na dofinansowanie.
9. Podpisanie umowy na dofinansowanie może mieć miejsce w postaci umowy zawartej na odległość, podpisanej podpisem kwalifikowanym lub profilem zaufanym lub może zostać dokonane w formie papierowej w siedzibie Oddziału PFRON. O wyborze sposobu podpisania umowy decyduje wnioskodawca, o czym informuje Oddział PFRON drogą elektroniczną.
10. Umowa na dofinansowanie ważna jest 15 miesięcy od daty podpisania, nie dłużej jednak niż do końca trwania Programu.
11. W zależności od wybranej płatności, zgodnie z par. 10 ust. 13 Programu, wnioskodawca przedstawia fakturę końcową wraz z protokołem odbioru samochodu w przypadku realizowania dofinansowania zgodnie z par. 10 ust. 13 pkt 1 Programu lub fakturę częściową zgodnie z par. 10 ust. 13 pkt 2 Programu wraz z umową sprzedaży.
12. Po przedstawieniu faktury częściowej, w ciągu 10 dni, realizator wypłaca na rachunek bankowy podmiotu realizującego umowę sprzedaży kwotę określoną w par. 10 ust. 13 pkt 2 Programu.
13. Fakturę końcową wnioskodawca przedstawia wraz z protokołem odbioru samochodu.
14. Po przedstawieniu faktury końcowej, w ciągu 10 dni, realizator wypłaca na rachunek bankowy podmiotu realizującego umowę sprzedaży kwotę określoną w par. 10 ust. 13 pkt 1 lub w par. 10 ust. 13 pkt 2 Programu.