Opis działań kontrolnych prowadzonych wobec beneficjentów Funduszu na podstawie art. 51 ust. 3 pkt 6 ustawy o rehabilitacji - PFRON

Zarząd PFRON, w zakresie przewidzianym ustawą o rehabilitacji, sprawuje kontrolę nad wykorzystaniem środków Funduszu przekazywanych na realizację zadań podmiotom kontrolowanym.

Podstawa prawna

Kontrola prowadzona jest zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 marca 2004 r. w sprawie zasad i trybu sprawowania kontroli przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 63, poz. 586), wydanym na podstawie art. 51 ust. 3f ustawy o rehabilitacji.

Podmioty podlegające czynnościom kontrolnym

1. Podmioty realizujące zadania zlecone przez Fundusz lub inne zadania wynikające z ustawy o rehabilitacji (…) – na podstawie zawartych z nimi umów, w tym pracodawcy prowadzący zakład pracy chronionej, którzy otrzymali zgodnie z art. 32 ustawy o rehabilitacji:
   • dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych pod warunkiem wykorzystania tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych,
   • zwrot dodatkowych kosztów wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych budowy lub rozbudowy obiektów i pomieszczeń zakładu, transportowych, administracyjnych.
2. Samorząd wojewódzki.
3. Samorząd powiatowy.

Cel kontroli

Celem kontroli jest sprawdzenie stanu faktycznego i prawnego w zakresie wykorzystania środków Funduszu co do zgodności z prawem, celowości wykorzystania tych środków
i oszczędności wydatków oraz zachowania zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów.

Postępowanie kontrolne

1. Kontrolę przeprowadza się na podstawie pisemnych upoważnień do przeprowadzenia kontroli, wydanych przez Prezesa Zarządu Funduszu. W uzasadnionych przypadkach Prezes Zarządu może kontrolę przedłużyć, zmienić jej zakres i termin ważności upoważnienia.
2. Kontrolę przeprowadza się w miarę możliwości w sposób niezakłócający funkcjonowania podmiotu kontrolowanego w:
   • siedzibie podmiotu kontrolowanego, w dniach i godzinach pracy;
   • miejscach realizacji zadań określonych w ustawie;
   • uzasadnionych przypadkach kontrola może być przeprowadzona w dni wolne od pracy lub poza godzinami pracy podmiotu kontrolowanego, a także w siedzibie oddziału Funduszu, na podstawie polecenia przeprowadzenia kontroli.
3. Kontrola może być przeprowadzana jako:
   • kompleksowa – dokonywana wyłącznie przez zespół kontrolerów, obejmująca całokształt działalności podmiotu kontrolowanego w zakresie wykorzystania środków Funduszu na realizację zadań określonych w ustawie;
   • problemowa – obejmująca wykorzystanie środków Funduszu na wybrane zadania realizowane przez podmiot kontrolowany;
   • sprawdzająca – której celem jest stwierdzenie wykonania zaleceń pokontrolnych.
4. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych kontroler okazuje kierownikowi podmiotu kontrolowanego:
   • upoważnienie, które zawiera oznaczenie organu upoważnionego do kontroli, numer i datę wystawienia, imię i nazwisko kontrolera, numer legitymacji służbowej kontrolera, imię i nazwisko kierownika zespołu (jeżeli do kontroli skierowano zespół kontrolerów) przywołanie podstawy prawnej kontroli, nazwę podmiotu kontrolowanego, zakres kontroli, termin ważności upoważnienia, pieczęć i podpis Prezesa Zarządu Funduszu;
   • legitymację służbową;
   • upoważnienie do przetwarzania danych osobowych oraz
   • informuje o przedmiocie kontroli i uprawnieniu do uczestniczenia pracownika podmiotu kontrolowanego w czynnościach kontrolnych.
5. Kierownik podmiotu kontrolowanego:
   1. nieodpłatnie zapewnia kontrolerowi warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli, poprzez:
      • dostęp do niezbędnej dokumentacji w zakresie objętym kontrolą,
      • sporządzanie kopii dokumentów będących przedmiotem kontroli,
      • terminowe udzielanie wyjaśnień przez pracowników,
      • jeżeli jest to niezbędne do przeprowadzenia kontroli, zabezpiecza wydzielone miejsce do przechowywania dokumentów i zabezpieczonych przedmiotów;
   2. na wniosek kontrolera kierownik podmiotu kontrolowanego potwierdza zgodność sporządzanych na potrzeby kontroli kopii, odpisów i wyciągów z dokumentów
      z oryginałami;
   3. może w formie pisemnej wyznaczyć osobę fizyczną, która będzie go reprezentowała w zakresie kontroli;
   4. może wystąpić do Prezesa Zarządu PFRON o wyłączenie kontrolującego z kontroli, jeżeli wszczęto wobec niego postępowanie karne o przestępstwo ścigane z urzędu lub stwierdzono przyczyny mogące wpłynąć na jego bezstronność, w szczególności jeżeli w ciągu 2 lat przed otrzymaniem upoważnienia był przedstawicielem lub pracownikiem podmiotu kontrolowanego;
   5. może złożyć do Prezesa Zarządu PFRON skargę na kontrolera, jeżeli ma zastrzeżenia co do sposobu przeprowadzenia kontroli.
6. W czasie trwania kontroli kontroler ma prawo do wstępu na teren obiektów podmiotu kontrolowanego bez obowiązku uzyskania przepustki.
7. W czasie trwania kontroli kontrolujący:
   • badają dokumenty;
   • przyjmują zeznania i wyjaśnienia – każdy może złożyć kontrolerowi ustne lub pisemne oświadczenie w zakresie przedmiotu kontroli;
   • przeprowadzają oględziny w obecności osoby odpowiedzialnej za przedmiot oględzin lub kierownika podmiotu kontrolowanego;
   • mogą korzystać z pomocy biegłego – podjęcie przez biegłego zleconych mu czynności w siedzibie podmiotu kontrolowanego następuje na podstawie wystawionego przez Prezesa Zarządu Funduszu upoważnienia, w obecności kontrolera, po uzgodnieniu z kierownikiem podmiotu kontrolowanego.
8. Z przeprowadzonej kontroli kontrolujący sporządza protokół w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla podmiotu kontrolowanego (bez załączników) i Funduszu. Protokół kontroli zawiera opis stanu faktycznego stwierdzonego w trakcie kontroli,
   w tym opis ustalonych nieprawidłowości.
9. Protokół kontroli podpisują oraz każdą kartę protokołu parafują kierownik podmiotu kontrolowanego i kierownik zespołu.
10. Przed podpisaniem protokołu kontroli kierownik zespołu umożliwia kierownikowi podmiotu kontrolowanego zapoznanie się z treścią protokołu, który powinien następnie protokół podpisać.
11. Kierownik podmiotu kontrolowanego może:
    • zgłosić, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowane zastrzeżenia co do ustaleń zawartych w protokole. Zastrzeżenia zgłasza się na piśmie w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli. W razie zgłoszenia zastrzeżeń kontrolujący dokonują ich analizy i w miarę potrzeby, podejmują dodatkowe czynności kontrolne, a w przypadku stwierdzenia zasadności zastrzeżeń – zmieniają lub uzupełniają odpowiednią część protokołu kontroli. W razie nieuwzględnienia zastrzeżeń w całości lub w części, kierownik zespołu przekazuje na piśmie swoje stanowisko zgłaszającemu zastrzeżenia;
    • odmówić podpisania protokołu kontroli. O odmowie podpisania protokołu kontroli kontrolujący zamieszczają wzmiankę w protokole. Odmowa podpisania protokołu kontroli przez kierownika podmiotu kontrolowanego nie stanowi przeszkody
      do podpisania protokołu przez kierownika zespołu i realizacji ustaleń kontroli.
12. Na podstawie wyników kontroli Zarząd Funduszu kieruje do podmiotu kontrolowanego wystąpienie pokontrolne, w którym wskazuje rodzaj nieprawidłowości, przyczyny,
    a także zalecenia zmierzające do ich usunięcia lub usprawnienia pracy jednostki w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie.
13. Podmiot kontrolowany w terminie 30 dni od dnia doręczenia wystąpienia pokontrolnego informuje Zarząd Funduszu o wykonaniu zaleceń lub przyczynach ich niewykonania.
14. W przypadku uniemożliwienia przez podmiot kontrolowany przeprowadzenia kontroli lub niezastosowania się przez podmiot kontrolowany do zaleceń pokontrolnych
    w wyznaczonym terminie oraz nieuwzględnienia przez Zarząd Funduszu zastrzeżeń lub wyjaśnień podmiotu kontrolowanego, Prezes Zarządu Funduszu podejmuje czynności mające na celu doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem, informuje o uchybieniach odpowiedni organ nadzoru nad podmiotem kontrolowanym, w celu dalszej realizacji kieruje sprawę do właściwej jednostki organizacyjnej PFRON.
15. Środki Funduszu podlegają zwrotowi w kwocie ustalonej w wyniku kontroli w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości, określonej w drodze decyzji nakazującej zwrot wypłaconych środków wraz z odsetkami naliczonymi od tej kwoty, od dnia jej otrzymania, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

 Zgodnie z art. 56b ustawy o rehabilitacji, kto udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli lub zgłasza nieprawdziwe dane, udziela nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia podlega karze grzywny do 5 000 złotych.